Εάν κάποιος μένει στην Ελλάδα, πιθανόν να έχει ακούσει για το περίφημο «καλαζάρ» ή αλλιώς την «λεϊσμανίαση».
Η λεϊσμανίαση ή αλλιώς καλαζάρ, είναι μια παρασιτική ασθένεια που προκαλείται από δάγκωμα μολυσμένης με το παράσιτο Leishmania σκνίπας. Το νόσημα είναι ευρέως διαδεδομένο στη νότια Ευρώπη, επομένως οι χώρες και οι περιοχές της Μεσογείου αποτελούν ζώνες υψηλού κινδύνου. Σήμερα, περισσότερο από τα δύο τρίτα των σκύλων στη νότια Ευρώπη έχουν έρθει σε επαφή με το παράσιτο, με τάση επέκτασης της νόσου σε χώρες που βρίσκονται βορειότερα, λόγω κλιματολογικών αλλαγών και μεγαλύτερου αριθμού ανθρώπων που ταξιδεύουν με τους σκύλους τους.
Τι γίνεται όταν ο σκύλος μας μολυνθεί; Και ποια τα συμπτώματα;
Ο σκύλος που έχει προσβληθεί από το παράσιτο, μπορεί να νοσεί ή να είναι φορέας του παράσιτου για πολλούς μήνες ή χρόνια χωρίς κλινικά συμπτώματα. Το ανοσοποιητικό σύστημα παίζει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη, την εξέλιξη και την κλινική εκδήλωση της νόσου. Μόλις το ανοσοποιητικό σύστημα του σκύλου μας εξασθενίσει, το παράσιτο «δεν θα χάσει ευκαιρία» να αρχίσει τον πολλαπλασιασμό του.
Τα πιο συχνά συμπτώματα που συσχετίζονται με την νόσο είναι πολυάριθμα:
- Ανορεξία/ μειωμένη όρεξη και απώλεια σωματικού βάρους.
- Μυϊκή ατροφία, την συναντάμε συχνά κυρίως στην κροταφική περιοχή της κεφαλής
- Αδυναμία/ κατάπτωση, απώλεια ενεργητικότητας και κόπωση
- Δερματικά προβλήματα: πιτυρίαση και δερματικές αλλοιώσεις
- Θαμπό και εύθραυστο τρίχωμα, με υποτρίχωση ή απώλεια τριχώματος σε ορισμένα σημεία
- Πρησμένοι λεμφαδένες
- Φλεγμονή των αρθρώσεων
- Πυρεξία
- Γαστρεντερικά προβλήματα: διάρροιες/ εμετούς κ.α.
Το παράσιτο αυτό τείνει να πολλαπλασιάζεται στους λεμφαδένες και στον σπλήνα. Περίπου το ένα τρίτο των σκύλων που νοσούν θα εμφανίσουν λεμφαδενοπάθεια, διογκωμένο σπλήνα και θα προχωρήσουν σε νεφρική ανεπάρκεια. Όπως και στο ενενήντα τοις εκατό των σκύλων θα εμφανίσουν δερματικά προβλήματα.
Εάν το σκυλάκι μας εμφανίζει κάποιο ή μερικά από τα παραπάνω συμπτώματα δεν σημαίνει απαραίτητα πως νοσεί από λεϊσμανίαση . Αν παρατηρήσουμε κάποιο σύμπτωμα, καλό θα ήταν να ενημερώσουμε τον κτηνίατρό μας, ώστε να γίνουν οι απαραίτητες εξετάσεις.
Τι μπορώ να κάνω για να αποτρέψω την μόλυνση του σκυλάκου μου από την σκνίπα; Υπάρχει πρόληψη;
Βεβαίως και υπάρχει! Αμπούλα μηνιαίως, αντιπαρασιτικό κολάρο και τους καλοκαιρινούς μήνες μπορούμε να ψεκάζουμε τα μέρη τους σώματος με λιγότερο ή καθόλου τρίχωμα με spray σιτρονέλας για επιπλέον κάλυψη. Επίσης, το εμβόλιο κατά της λεϊσμανίασης αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μέτρα πρόληψης σε συνδυασμό με τα παραπάνω.
Μην ξεχνάμε πως η πρόληψη είναι πάντα καλύτερη της θεραπείας!
Υπάρχει θεραπεία και ποιος ο στόχος της; Απειλεί την ζωή του σκυλάκου μας το καλαζάρ;
Η θεραπεία της λεϊσμανίασης απαιτεί στενή κτηνιατρική παρακολούθηση. Υπάρχουν αρκετά διαθέσιμα φαρμακευτικά προϊόντα (π.χ. αλλοπουρινόλη, αντιμονιούχο μεγλουμίνη, μιλτεφοσίνη, δομπεριδόνη ) για την αντιμετώπιση της νόσου, που συχνά χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό. Ανάλογα με τα αποτελέσματα ειδικών διαγνωστικών εξετάσεων, ο κτηνίατρος θα αποφασίσει αν χρειάζεται να ξεκινήσουμε κάποια αγωγή και ποιο θεραπευτικό σχήμα θα ακολουθήσουμε.
Είναι σημαντικό να επισημάνουμε πως τα διαθέσιμα θεραπευτικά πρωτόκολλα, συχνότερα δεν εξαφανίζουν το παράσιτο από τον προσβεβλημένο σκύλο. Ο σκοπός της αγωγής είναι η καταστολή και η δραστική μείωση του πληθυσμού των παράσιτων στον οργανισμό, όπως και η επίλυση των κλινικών συμπτωμάτων που αναφέραμε προηγουμένως. Τα σκυλάκια τα οποία έχουν μολυνθεί στην ζωή τους με το παράσιτο, είναι πολύ πιο επιρρεπή στο να υποτροπιάσουν ή να επαναμολυνθούν από αυτό. Ο αιματολογικός έλεγχος και η καλή αποπαρασίτωση είναι αναγκαία!
Δυστυχώς, η νόσος αυτή μπορει να κοστίσει την ζωή του μικρού μας φίλου εάν δεν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα, γι’ αυτό κρίνεται απαραίτητο να ακολουθούμε κατά γράμμα τις οδηγίες του θεράποντα κτηνιάτρου.
Ο ρόλος της διατροφής
Ο ρόλος της διατροφής είναι αρκετά σημαντικός τόσο για εμάς όσο είναι για τον αγαπημένο μας σκύλο. Έχει αποδειχτεί πως η ισορροπημένη διατροφή συνδέεται με βέλτιστη ανοσολογική απόκριση και περιορισμό στην εξέλιξη της νόσου.
Σε πολλές εμπορικές τροφές λόγω της εντατικής επεξεργασίας των τροφίμων, χάνονται οι θρεπτικές ουσίες και μειώνονται τα επίπεδα πρωτεΐνης, τόσο στην ποσότητα αλλά και στην ποιότητα. Μια λανθασμένη ή ατελής δίαιτα, που οδηγεί σε υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα, υψηλά επίπεδα γλυκαιμικών υδατανθράκων, ευαισθησία στην γλουτένη και ελλείψεις σε μαγνήσιο, ψευδάργυρο και βιταμίνη D, μπορεί να ευνοήσει την εμφάνιση φλεγμονών και κατά συνέπεια συμβάλλει στην εξασθένιση του ανοσοποιητικού συστήματος και στην εκδήλωση ή υποτροπή χρόνιων νοσημάτων όπως και η λεϊσμανίαση.
Σημαντικό ρόλο στην διατροφή έχουν και τα αγαπημένα μας «ωμέγα 3» λιπαρά οξέα! Οι ευεργετικές ιδιότητες αυτών των λιπαρών συμμετέχουν εξίσου στην πρόληψη της φλεγμονής, στην φυσιολογική λειτουργία της καρδίας, του εγκεφάλου, των ματιών και βελτιώνουν την ακεραιότητα του φραγμού του δέρματος. Είπαμε πώς ένα μεγάλο ποσοστό των σκύλων που πάσχουν από την νόσο εμφανίζει δερματικά προβλήματα οπότε η πλούσια σε Ω3 λιπαρά δίαιτα είναι εξαιρετικά σημαντική.
Υπάρχει κάποιο φάρμακο για την λεϊσμανίαση που περιορίζει τις διατροφικές μας επιλογές;
Ναι, το φάρμακο ονόματι «αλλοπουρινόλη», το οποίο χρησιμοποιείται για μεγάλο χρονικό διάστημα και θα πρέπει συχνά να συνοδεύεται με ειδική δίαιτα χαμηλή σε πουρίνες.
Τι είναι οι πουρίνες και γιατί η δίαιτα πρεπεί να είναι χαμηλή σε αυτές;
Οι πουρίνες είναι φυσικές ουσίες που τις συναντάμε σε φυτικά και ζωικά κύτταρα, έτσι βρίσκονται σε οποιαδήποτε ομάδα τροφίμων άλλα είναι υψηλότερες σε τροφές όπως το κρέας και τα ψάρια. Είναι απαραίτητες για την σύνθεση του DNA κάθε οργανισμού. Όταν οι πουρίνες αποσυντίθενται, δημιουργείται το ουρικό οξύ το οποίο αποβάλλεται με τα ούρα.
Η αλλοπουρινόλη, μειώνει την παραγωγή ουρικού οξέος και χρησιμοποιείται παραδοσιακά στον άνθρωπο για την πρόληψη της εμφάνισης ουρόλιθων ουρικού οξέος και οξαλικού ασβεστίου. Από την άλλη όμως, η μακροχρόνια χορήγηση του φαρμάκου σε υψηλές δόσεις στον σκύλο μπορεί να είναι η αιτία δημιουργίας άλλων τύπων ουρόλιθων που ονομάζονται «ουρόλιθοι ξανθίνης». Η ξανθινουρία είναι μια συχνή επιπλοκή που την συναντάμε σε σκύλους που λαμβάνουν αλλοπουρινόλη στα πλαίσια της θεραπευτικής διαχείρισης της λεϊσμανίασης. Οπότε, εάν ο σκυλάκος μας συνεχίζει να καταναλώνει τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε πουρίνες σε συνδυασμό με το φάρμακο αλλοπουρινόλη, οι πιθανότητες δημιουργίας λίθων ξανθίνης είναι μεγαλύτερες. Έτσι, όταν το θεραπευτικό σχήμα συμπεριλαμβάνει την χορήγηση του φαρμάκου αλλοπουρινόλη, μια δίαιτα χαμηλή σε πουρίνες είναι αρκετά σημαντική για την αποφυγή λιθιάσεων του ουροποιητικού.
Μπορώ να δίνω στο σκυλάκι μου petchef αν νοσεί με λεϊσμανίαση;
Εάν το στάδιο της θεραπεία του σκύλου σας δεν συμπεριλαμβάνει την συγχορήγηση της αλλοπουρινόλης και δεν υπάρχει κάποιο άλλο υποκείμενο νόσημα ( πχ νεφρική νόσος) που απαιτεί ειδική δίαιτα, βεβαίως!
To petchef χρησιμοποιεί πρώτες ύλες από φρέσκα υλικά, που είναι πλούσια σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Είναι γνωστό πια ότι τα οφέλη μιας καλής διατροφής είναι πολλαπλά και ιδιαίτερα σε σκύλους με χρόνια νοσήματα όπως η λεϊσμανίαση θέλουμε καλές βάσεις για γερό ανοσοποιητικό και υγιές δέρμα.
Ηρώ Βιγγου DVM/MSc
Athens Vet -Σύγχρονα Κτηνιατρεία